Gelir ve Kurumlar vergilerinde uygulanan tahakkuk ilkesi nedeniyle tahsil edilsin edilmesin gelir vergilendirilen kazancın içinde yer alır. VUK’nu tahakkuk eden gelirin tahsilinin şüpheli hale gelmesi durumunda alacakların hangi şartlarla kazançtan indirilebileceğini , ‘’Şüpheli alacaklar ‘’ ve tahsilinin imkansız hale gelmesi durumunda hangi şartlarla kazançtan indirilebileceğini ’’Çürük alacaklar’’ başlığı altında düzenlenmiştir.Aşağidaki şartları karşılayan alacaklar için şüpheli hale geldikleri dönemde karşılık ayrılıp vergiye tabi kazançtan düşülebilmekte; tahsilat yapılması halinde tahsilatın yapıldığı vergilendirme döneminde bu karşılık tekrar vergiye tabi kazanca eklenmektedir.
İLGİLİ MADDE: VUK 323
İLGİLİ TEBLİĞ: VUK Gn.Teb.:143,284,334.
DETAYLAR:
1-ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRMANIN ŞARTLARI:
a) Alacağın,dava ve icra safhasındaki olması,
b) Dava ve icra masraflarına değmeyecek derecede küçük alacakların yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlusu tarafından ödenmemesi.
2-ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI NE ZAMAN AYRILIR?: İlke olarak dava ya da icra dosyasının açıldığı vergilendirme döneminde karşılık ayrılır. Daha sonraki vergilendirme dönemlerinde ayrılıp ayrılmayacağı tartışmalıdır. İdarenin görüşü her zaman daha sonraki dönemlerde bu hakkın kaybolduğu yönünde olmakla beraber yargının görüşü zaman içinde değişiklik göstermektedir, lehte ve aleyhte çok sayıda kararları vardır[1].
3-YABANCI PARA ALACAKLAR: Yurt dışan olan alacaklar için de bunların icra ve dava safhasında olduğu belgelendirilmesi kaydıyla karşılık ayrılabilecektir[2]. Yabancı para alacaklar yıl sonunda değerlendirilirken doğan kur farkı için de ek karşılık ayrılabilecektir[3]. Kur zararı doğması halinde, karşılık bu miktar kadar azaltılmalıdır.
4-HANGİ ALACAKLAR?: Alacak, ticari veya zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesiyle ilgili olmalıdır. Yani, daha önce tahakkuk aşamasında vergilendirilen gelirden doğmalıdır. Ancak; isle ilgili olarak ödenen ve geri alınması şüpheli hale gelen avanslar için de karşılık ayrılabileceği yönünde özelgeler bulunmaktadır. Alacağin KDV’(ve/veya da ÖTV) yi de kapsaması halinde, KDV (ve/veya ÖTV ) ’den doğan kısım için de karşılık ayrılabilecektir.
5-TEMİNATLI ALACAKLAR: Alacakların teminatlı kısmı için karşılık ayrılması halinde kazançtan düşülemez.Haciz , ipotek ve rehin dışındaki şahsi kefelette, karşılık ayrılabilmesi için asıl borçu yanında kefilin de icra ya da dava yoluyla takibi halinde karşılık ayrılabilecektir. Bazı yargı kararlarında şahsi kefalet bir teminat olarak görülmemektedir [4] Haciz halinde, haczedilen iktisadi değerin alacağın tamamını temin edip etmediğine karar verirken,Takdir Komisyonunca belirlenen değeri dikkate alınmalıdır[5].
6-KARŞILIK AYRILMADAN GİDER YAZILABİLİR Mİ? Amortismanlarda olduğu gbi gider yazabilmek için şüpheli alacaklar için de karşılık ayrılması gerekmektedir. Buna rağmen, bazı yargı kararlarında aksine görüşler de vardır. [6]
[1] -SEZEN,GÜRKAN:’’Şüpheli Alacaklara Hangi Dönemde Karşılık Ayrılması Gerektiğinin Özelgeler ve Yargı Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi’’ Yaklaşım Dergisi Mart 2020 (327); Dn.Vergi Dava Daireleri Gnl.Kurul Kararları diğer dönemlerde indirilemeyeceği yönünde iken; Dn.4. D. 13.02.2014 tarih ve E:2010/3320 ve K:2014/805 sayılı kararı indirilebileceği yönündedir. [1] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: ‘’Yargı Kararları İncelemesi, Şüpheli Alacaklarda Teminat Kavramının Mahiyeti’’Vergi Dünyası Temmuz 2015 [3] GÜNDOĞDU,BURHAN:’’ Şüpheli Alacak Karşılık Uygulamasında Alacağın Dava veya İcra Safhasına Girmesi’ ’Vergi Dünyası Şubat 2002, [4] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: a.g.m. [5] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: a.g.m. [6] TANER,SELDA:’’Şüpheli Alacak Muhasebeleştirilmesinde Karşılık Ayırmaya İlişkin Zorunluluk Durumu’’ Vergi Sorunları Dergisi Kasım 2020 (386). Dn.4.D. 19.10.1992, E:1991/2342,K:1991/4472 ‘’Karşılık şart değildir’’; D.3. D. 19.04.2000 E:1999/2158,K:2000/1508 ‘’Karşılık şarttır’’
IN ENGLISH
BAD DEBTS
IN BRIEF : Since accrual basis (not cash basis) is applied for Individual Income and Corporation Taxes, income (collected or not collected) is taxed whenever the taxable event has happened. Tax Procedure Law (VUK) regulates when taxpayers can assign tax deductible provision for bad debts and when they can write off the receivables for which there is no possibility for collection. We will summarize the regulation for bad debt provisions. If below conditions are met, taxpayer can assign provisions for bed depts and can deduct it from their taxable income. In the case of collection, the provision is cancelled and is posted to P/L account
RELEVANT ARTICLE: VUK 323
RELEVANT COMMUNIQUE: VUK Gn.Teb.:143,284,334.
IN DETAİLS:
1-REQUIREMENTS FOR TAX DEDUCTIBLE BAD DEBT PROVISION:
a) Creditor taxpayer should apply to the court or bailiff’s (enforcement) office for collection of receivables.
b) Immaterial receivables which are not worth for cost to apply to court or bailiff’s office, are not paid although it is protested via Notary Public or notified in written more than one time.
2-TIME TO ASSAİGN PROVISION FOR TAX DEDUCTİON.: In principle, it is assigned when the taxpayer applies to the court or bailiff’s office. It is not clear whether it can be assigned later or not, for tax deduction. In opinion of MOF, it is impossible. The decisions of courts have varied by the time. The last one approves the opinion of MOF.
3-FOREIGN CURRENCY RECEİVABLES: For receivables from abroad, the requirements are applicable (application to the court or bailiff’s office). For foreign exchange profit arising from annual devaluation of local currency, additional provision can be calculated. On the other if the difference is losses, the portion of provision should be reduced equal to the losses.
4-WHICH RECEIVABLES? Receivables for which tax deductible provision is assigned , should be directly relevant with earning and retaining of income from commercial and agricultural activities and taxed when the taxable event has happened. However, in opinion of MOF, for advance payments meeting the same requirements, the provision can be assigned. If the receivable includes VAT/ SCT, for the portion of the receivable arising from these indirect taxes, the provision can be assigned.
5-GUARANTEED RECEIVABLES: The provisions for guaranteed receivables cannot be tax deductible. Apart from lien and seizure, in the case of personnel guarantees, the provision can be deductible if against guarantor, the taxpayer applies to the court of bailiff’s office. In some court decisions, personal guarantees cannot be accepted a real guarantee for tax deduction purposes
6-IS TAX DEDUCTION POSSİBLE WİTHOUT ASSİGN A PROVİSİON? In principal, it is not possible. However, it is possible according to some court decisions.
Comments