RDOĞRUDAN VE DOLAYLI VERGİLER KARŞISINDA BEDELSİZ TESLİM VE EDİNİMLE
KISACA :Bedelsiz mal teslimleri ve hizmet ifalarının yasal defter kayıtlarında ve finansal raporlarda nasıl gösterileceği konusunda Gelir, Kurumlar vergileri ve Vergi Usul Kanununda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Buna rağmen, verilen özelgelerde, KDV ye paralel olarak Promosyon ürünleri, eşantiyon ve numune teslimleri için fatura düzenlenmesine gerek olmadığı , alış bedellerinin giderleştirilebileceği, ödenen KDV nin indirilebileceği, ancak bunun dışındaki bedelsiz teslimlerde emsal bedeli üzerinden fatura kesilmesi gerektiği belirtilmiştir. KDV kanununda mal teslimleri ve hizmet ifalarının bedelsiz olması halinde (VUK Md. 267 de hükme bağlanan) emsal bedelleri üzerinden KDV ye tabi olacağı belirtilmiştir. KDV Uygulama Genel Tebliğinde ise ‘’Promosyon ürünleri, numune ve eşantiyon teslimlerinde’’ KDV hesaplanmasına gerek olmadığı açıklanmıştır[1].
İLGİLİ MADDE: VUK Md 267,
İLGİLİ TEBLİĞ: KDVK UYGULAMA GN TEB:1,1/10
AÇIKLAMA:
1-BEDELSİZ MAL TESLİMİ YA DA HİZMET İFASI: Genel kural emsal bedeli üzerinden KDV li fatura düzenlemektir. Tabii, söz konusu bedel bir taraftan gelir yazılırken KDV de ödenecek vergiler hesabına kaydedilecektir. Emsal bedeline, 267. Maddenin birinci sırasındaki ortala fiyat ya da ikinci sırasındaki ortalama maliyet yöntemleriyle ulaşılamıyorsa, üçüncü sıradaki yönteme yani Takdir Komisyonuna baş vurmak gerekecektir[2].
2- BEDELSİZ MAL YA DA HİZMET EDİNİMİ: Genel kural, bedelsiz alınan mal ya da hizmetin fatura varsa faturadaki bedelini ve varsa KDV sini bir taraftan gelir yazarken öteki taraftan niteliğine göre sabit kıymet ya da gider(ya da kanunen kabul edilmeyen gider) olarak kaydetmek, KDV yi de indirim konusu (ya da kanunen kabul edilmeyen gider konusu ) yapmaktır. Eğer, fatura yok ve bedeli de bilinmiyorsa, VUK 267. Maddesine göre emsal bedelini belirlenmesi için Takdir Komisyonuna baş vurmak gerekecektir[3].
3-FATURA DÜZENLENMESİNE VE KDV HESAPLANMASINA GEREK OLMAYAN TESLİMLER: Promosyon ürünleri[4], eşantiyon[5] ve numunelerin[6] teslimde fatura düzenlenmesine ve KDV hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır. Numune teslimleri için irsaliye düzenlenmesi yeterlidir[7]. Edinimlerinde ödenen bedel giderleştirilirken ödenen KDV de indirim konusu yapılabilecektir[8]. Bunları edinen karşı taraflar da, bu teslimi iz bedeliyle defterlerinde takip edebileceklerdir.
4-EŞYA PİYANGOSUNDAN KAZANILAN DEĞERLER: Ticari işletmeyle ilgili olduğundan Veraset ve İntikal Vergisi ile ilişkilendirilmedenbir taraftan sabit kıymetlere (kdv varsa indirilecek vergilere) diğer tarafta (varsa KDV dahil bedeli gelire kaydedilmelidir.(değeri belli değilse yine emsal bedeli ile değerlendirilmelidir). Bu piyangoyu düzenleyenlerin yaptıkları bedelsiz mal teslimleri ise faturalı ve KDV li olacaktır[9].
KAYNAKLAR:
- ÖCAL,ERDOĞAN: ‘’İşletmelerde Bedelsiz (ivazsız) Varlık Edinimleri ve Gelir Üzerinden Alınan Vergiler’’ Vergi Sorunları Dergisi ???;
-. AKDOĞAN,UĞUR Doç.Dr: ‘’Bedelsiz teslimler’’ sahife:103, Gazi Kitapevi,Ankara 2014.
-:KAVAK,AHMET:Dr’’Promosyon ürünleri, numune ve eşantiyonlara İlişkin KDV nin Tamamı İndirim Konusu Yapılmalıdır’’ Vergi Sorunları Dergisi temmuz 2002 (166)
[1] KDV Uygulama Genel Tebliği 10 nolu Ayırım. [2] GİB 18.09.2020 tarih ve 62030549-125(6-2017/245)-685 sayılı özelgesi. [3] İst.Gel.İda. Başk. 03.04.2014 tarih ve 62030549-125(6-2013)/724 sayılı özelgesi. [4]Firmaların iktisadi faaliyetlerini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme ve üretim veya satış yaptıkları mallara olan talebi korumak ve arttırmak amacıyla bir malın yanında başka bir mal verilmesi şeklinde gerçekleşen satışlardır. [5] Firmaların belirli zamanlarda özellikle dini bayramlarda ve yılbaşlarında kendi tanıtımlarını yapmak amacıyla her hangi bir bedel almaksızın geleneksel olarak kalem. Anahtarlık, ajanda, takvim ve benzeri eşya dağıtmaları. [6] Firmaların halen satışını yaptıkları ya da yeni satışa çıkaracakları bir ürünün tanıtımını yapmak amacıyla ürettikleri bu malları bir bedel tahsil etmeden teslim etmeleri. Ana malın özelliklerini taşımakla birlikte satışa konu edilemeyecek bir miktarla sınırlı olmak ve üzerinde ‘’Numunedir, parayla satılmaz’’ şerhi olmak kaydıyla. [7] ÇALIŞKAN,GÜNAY: GİB 30.01.2015 tarih ve 62654564-1741-51 sayılı özalgesi.-‘’Sıfır Bedelle Fatura Düzenlenebilir mi?’’ ‘’muhasebetr.com/yazarlarımız/gunaycalıskan/003’’ [9] İst.Vergi İdaresi .Bşk.22.02.2016 tarih ve 39044742-130-14564 sayılı özelgesi.
Comments