Gelir ve Kurumlar vergilerinde uygulanan tahakkuk ilkesi nedeniyle tahsil edilsin edilmesin gelir vergilendirilen kazancın içinde yer alır. VUK’nu tahakkuk eden gelirin tahsilinin şüpheli hale gelmesi durumunda alacakların hangi şartlarla kazançtan indirilebileceğini , ‘’Şüpheli alacaklar ‘’ ve tahsilinin imkansız hale gelmesi durumunda hangi şartlarla kazançtan indirilebileceğini ’’Çürük alacaklar’’ başlığı altında düzenlenmiştir.Aşağidaki şartları karşılayan alacaklar için şüpheli hale geldikleri dönemde karşılık ayrılıp vergiye tabi kazançtan düşülebilmekte; tahsilat yapılması halinde tahsilatın yapıldığı vergilendirme döneminde bu karşılık tekrar vergiye tabi kazanca eklenmektedir.
İLGİLİ MADDE: VUK 323
İLGİLİ TEBLİĞ: VUK Gn.Teb.:143,284,334.
DETAYLAR:
1-ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRMANIN ŞARTLARI:
a) Alacağın,dava ve icra safhasındaki olması,
b) Dava ve icra masraflarına değmeyecek derecede küçük alacakların yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlusu tarafından ödenmemesi.
2-ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI NE ZAMAN AYRILIR?: İlke olarak dava ya da icra dosyasının açıldığı vergilendirme döneminde karşılık ayrılır. Daha sonraki vergilendirme dönemlerinde ayrılıp ayrılmayacağı tartışmalıdır. İdarenin görüşü her zaman daha sonraki dönemlerde bu hakkın kaybolduğu yönünde olmakla beraber yargının görüşü zaman içinde değişiklik göstermektedir, lehte ve aleyhte çok sayıda kararları vardır[1].
3-YABANCI PARA ALACAKLAR: Yurt dışan olan alacaklar için de bunların icra ve dava safhasında olduğu belgelendirilmesi kaydıyla karşılık ayrılabilecektir[2]. Yabancı para alacaklar yıl sonunda değerlendirilirken doğan kur farkı için de ek karşılık ayrılabilecektir[3]. Kur zararı doğması halinde, karşılık bu miktar kadar azaltılmalıdır.
4-HANGİ ALACAKLAR?: Alacak, ticari veya zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesiyle ilgili olmalıdır. Yani, daha önce tahakkuk aşamasında vergilendirilen gelirden doğmalıdır. Ancak; isle ilgili olarak ödenen ve geri alınması şüpheli hale gelen avanslar için de karşılık ayrılabileceği yönünde özelgeler bulunmaktadır. Alacağin KDV’(ve/veya da ÖTV) yi de kapsaması halinde, KDV (ve/veya ÖTV ) ’den doğan kısım için de karşılık ayrılabilecektir.
5-TEMİNATLI ALACAKLAR: Alacakların teminatlı kısmı için karşılık ayrılması halinde kazançtan düşülemez.Haciz , ipotek ve rehin dışındaki şahsi kefelette, karşılık ayrılabilmesi için asıl borçu yanında kefilin de icra ya da dava yoluyla takibi halinde karşılık ayrılabilecektir. Bazı yargı kararlarında şahsi kefalet bir teminat olarak görülmemektedir [4] Haciz halinde, haczedilen iktisadi değerin alacağın tamamını temin edip etmediğine karar verirken,Takdir Komisyonunca belirlenen değeri dikkate alınmalıdır[5].
6-KARŞILIK AYRILMADAN GİDER YAZILABİLİR Mİ? Amortismanlarda olduğu gbi gider yazabilmek için şüpheli alacaklar için de karşılık ayrılması gerekmektedir. Buna rağmen, bazı yargı kararlarında aksine görüşler de vardır. [6]
[1] -SEZEN,GÜRKAN:’’Şüpheli Alacaklara Hangi Dönemde Karşılık Ayrılması Gerektiğinin Özelgeler ve Yargı Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi’’ Yaklaşım Dergisi Mart 2020 (327); Dn.Vergi Dava Daireleri Gnl.Kurul Kararları diğer dönemlerde indirilemeyeceği yönünde iken; Dn.4. D. 13.02.2014 tarih ve E:2010/3320 ve K:2014/805 sayılı kararı indirilebileceği yönündedir. [1] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: ‘’Yargı Kararları İncelemesi, Şüpheli Alacaklarda Teminat Kavramının Mahiyeti’’Vergi Dünyası Temmuz 2015 [3] GÜNDOĞDU,BURHAN:’’ Şüpheli Alacak Karşılık Uygulamasında Alacağın Dava veya İcra Safhasına Girmesi’ ’Vergi Dünyası Şubat 2002, [4] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: a.g.m. [5] GÜLHAN,KURBAN NADİR, TÜRKMEN FİSUN: a.g.m. [6] TANER,SELDA:’’Şüpheli Alacak Muhasebeleştirilmesinde Karşılık Ayırmaya İlişkin Zorunluluk Durumu’’ Vergi Sorunları Dergisi Kasım 2020 (386). Dn.4.D. 19.10.1992, E:1991/2342,K:1991/4472 ‘’Karşılık şart değildir’’; D.3. D. 19.04.2000 E:1999/2158,K:2000/1508 ‘’Karşılık şarttır’’
[1] ÜNAL, NOYAN ALDER. ‘’Değersiz Alacaklar Ve Vazgeçilen Alacaklar ‘’ Vergi Dünyası Aralık 2002.
[2] BAŞIBÜYÜK,EMRE:’’ Vazgeçilen ve Değersiz Alacakların Vergisel Durumu’’ Yaklaşım Dergisi Temmuz 2020 (331)
[3] DUMAN, ÖMER.’’Değersiz Alacaklar Ve Vazgeçilen Alacaklar’’ Vergi Dünyası Aralık 2001
[4] YAVUZ,AHMET:’’7104 Sayılı Kanun Sonrası Değersiz Alacaklara İlişkin KDV Uygulaması’’ Vergi Dünyası Ekim 2019.
ENGLISH
WORTHLESS DEBTS
IN BRIEF: Since accrual basis (not cash basis) is applied for Individual Income and Corporation Taxes, income (collected or not collected) is taxed whenever the taxable event has happened. Tax Procedure Law (VUK) regulates when taxpayers can assign tax deductible provision for bad debts and when they can write off the receivables for which there is no possibility for collection (worthless depts). We will summarize the regulation for worthless debts in this article…Worthless debts are directly posted to P/L account (write off).
RELEVANT ARTİCLE: VUK (Tax Procedure Law) 322
RELEVANT COMMUNİQUE: VUK Gn.Teb.:284.
INDETAİL:
1-WHICH DEBTS ARE ACCEPTED AS WORTHLESS? : Debts of taxpayers dealing with commercial or agricultural activities, are called ‘’worthless’’ and can be written off if they already have lost their collectability proved by a juridical decision or other respectful documents.
2-WHICH DOCUMENTS CAN BE ACCEPTED AS RESPECTFUL? :
-Official documents stating that death creditor has not left any wealth and heirs rejected inheritance or don’t have any wealth.
-Court decision proving that the creditor lost the case relating with receivable.
-Composition agreement with creditors (Konkordato).
-Official document showing that debtor could not be found in his/her address and the attempt for enforcement failed
-Decision of debtor’s bankrupt .
-Official documents stating that the debtor has left the country (or immigrated ) and there is no wealth left.
-Official documents proving that the debtor is sentenced because of fraud and has no wealth.
- Document issued by the court showing that the debt is waived.
-Other evidences proving that the debt is waived outside of a court, if reasons for rising of the debt and the waiving, should be convincing.
-On the other hand, only obtaining a certificate of insolvency is not enough. (Reason: The debtor may have a wealth in future.)
If the creditor is a foreign resident, above documents can be obtained from foreign authorities.
3-VAT INCLUDED IN THE DEBT? It cannot be recorded as a loss but recorded input VAT. If the VAT is covered by bed debt provision, first it is recorded as an income then recorded input VAT (deductible).
Comments