Limited , anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıklarda ( aynı neviden yabancı ortaklıklarının Türkiye şubeleri hariç) ; ticari zararla, sermaye ve yasal yedeklerin toplamından oluşan öz varlığın 2/3 ve daha fazlasını kaybetmeleri halinde, ya sermayenin tamamlanması ya da (artı ve en az sermayenin üstünde olması kaydıyla) kalan sermaye ile devamına (sermayenin zarar kadar azaltılmasına) karar verilmesi gerekmektedir. Eğer bu seçeneklerden herhangi birine karar verilmemesi haline ,kurumların yöneticileri sorumlu olurlar ve ortaklığın teknik iflas yoluyla tasfiyesine karar verilir. Bu hüküm TTK yer almakla beraber, vergisel sonuçları da bulunmaktadır.
İLGİLİ MADDE: TTK 376
İLGİLİ TEBLİĞ: TTK 15.09.2018 tarihli TTK 376. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ( 28.12.2020 tarihli tebliğle değiştirilmiş hali)
AÇIKLAMALAR:
1-HANGİ ÖZ VARLIK: Kalan sermayenin hesaplanmasında en son yıllık bilançoda (gözüken sermaye ve yasal yedeklerin toplamı ile aynı bilançoda[1] yer alan ticari zarar dikkate alınacaktır. Kanun maddesinde bahsi geçmeyen; serbest yedekler , olağan üstü yedekler, dağıtılmayan karlar, yeniden değerleme fonu, sermaye düzeltmesi olumlu farkı gibi öz varlıklar, sermaye kaybının hesabında (zararın olumsuz etkisini azaltıcı) olumlu kalem olarak dikkate alınmalıdır. (01.01.2023 tarihine kadar, ticari zarar hesaplanırken, kur farkı tamamı ile 2020 ve 2021 yılları için amortisman, ücret ve kira ödemelerinin yarısından doğan zarar kısmı dikkate alınmayacaktır. Bu hesaplamalar, defter kayıtlarına intikal ettirilmeyecek sadece dip notlarda gösterilecektir.)
2-TEKNİK İFLAS DURUMUNUN DÜZELTİLMESİ: Bu durumdaki kurumlarda , genel kurulun şirketin mali durumunu düzeltmek için aşağıdaki seçeneklerden birini kullanması gerekecektir. Bu kurumların ortaklarının yine kurum olması halinde, bu kurumlar, sermaye tamamlaması fonu için yaptıkları ödemeleri kanunen kabul edilmeyen gider hesabında ve sermaye artışı ya da sermayenin azaltılması halinde ise iştirakler hesabında takip edeceklerdir.
(*) Hesaplamalarda; zararlar, kanuni yedek akçeler dışındaki (olağanüstü yedek akçeler, dağıtılmayan karlar, gayrimenkul ve iştirak satış kazancı, Ar-Ge fonu, enflasyon düzeltmesi sermaye olumlu farkı, yeniden değerleme fonu gibi) öz varlıklar düşülerek dikkate alınmalıdır.
(**)En az sermaye limited şirketler için 10.000.-TL ve anonim şirketler için 50.000.-TL dir.
(***)K.Yd.Akçe: Kanuni yedek akçe.
3-SERMAYENİN TAMAMLANMASININ VERGİSEL SONUÇLARI: Sermaye tamamlama fonunun kurumlar vergisine tabi olup olmadığı tartışılmaktadır. Bizim görüşümüze göre, bilanço usulünde karın tespitinde ''yıl sonu öz varlığı ile yıl başındaki öz varlıklar karşılaştırılır, eğer artış varsa ortaklarca işletmeden çekilen değerler buna ilave edilir, ortaklarca yapılan ilaveler ise bu farktan indirilir'' ilkesinden hareketle, ticari faaliyetle ilgisi olmayan ve yasal zorunluk olan bu ödemelerin vergiye tabi tutulmaması gerekir. İdarenin görüşüne göre ise[1], kanunda herhangi bir istisna olmadığı (gelir kapsamına girmediği için istisna olması olanaksız) ve giderler (gider mahiyetinde olmadığı zaten açık) ,içerisinde de sayılmadığına göre (yukarıdaki hüküm görmezden gelinerek) vergiye tabi tutulması gerekir.
4-SERMAYE TAMAMLAMA FONUNUN KAYDI: Muhasebe açısından genellikle, zarar aktifte korunarak fon pasifte öz varlık başlığı altında ‘’sermaye tamamlama fonu’’ hesabına kaydedilmekte ya da doğrudan zararın kapatılmasında kullanılmaktadır. Bu fon, avans sermaye katkısı olarak kullanılamayacağı gibi dağıtılamaz da…
5-SERMAYENİN AZALTIMININ VERGİSEL SONUÇLARI: : Sermayenin azaltılması kararı alınırsa, zarar sermayeden (en az sermayenin korunması kaydıyla) indirilecektir. Bu sermaye azaltımı azaltılan sermaye içerisinde yer alan ve daha önce KV den istisna edilen kazançların(enflasyon düzeltmesi olumlu farkları ve) , Maliyet artış fonu, (5 yılı geçmemişse) (dönem karıyla ilişkilendirilmeksizin; gayrimenkul ve iştirak hisseleri satış kazancı sadece istisna edilen kısmı ,(5 yıl geçmemişse), yeniden değerleme artış fonu, Ar-Ge Kanuna göre oluşturulan fonu (5 yılı geçmemişse) olması halinde , İdarenin görüşüne göre KV sine tabi tutulması gerekmektedir[2]. Diğer taraftan bir nakit çıkışı olmadığından, kar dağıtımı stopajı uygulanmayacaktır.
6-ZARARIN FONLA YA DA SERMAYENİN AZALTIMIYLA KAPATILMASI HALİNDE VERGİ İNDİRİMİ;
Beyannamede gösterilen zarar, fonla ya da sermaye azaltma yoluyla kapatılsa (bilançoda gözükmese) dahi vergiden indirilebilecektir.
ÖZELGELER: GİB 01.05.2012 tarih ve 11 sayılı.
DİĞER KAYNAKLAR:
ALTAŞ, SONER;’’mali durumu Bozulan Anonim Şirketlerde Sermayenin Tamamlanması’’Vergi Sorunları dergisi Ağustos 2015 (323)
ARSLAN, ÖZKAN; ‘’Anonim Şirketlerde Esas Sermayenin Azaltımı’’Yaklaşım Dergisi Kasım 2020 (335)
ÇOŞKUN,OKAN; ‘’Teknik İflasla İlgili Yeni TTK Tebliğinin Zarar Telafi Fonu Eleştirilerine Etkisi’’, Vergi Dünyası Kasım 2018.
ERDEM, HAYRETTİN;’’Zararlar Nedeniyle Sermaye Kaybı ve Azaltımının TTK ve Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu Üzerine Bir Çalışma’’, Yaklaşım Dergisi Şubat 2018 (302),Mart 2018 (303)
SATICI, ÖZDEM;’’Limited Şirketlerde Sermayenin Kaybı’’, Yaklaşım Dergisi Ağustos 2019 (320)
ÜNLÜ, UFUK; ‘’Anonim Şirketlerde Sermaye Kaybı ve Azaltımının Eş zamanlı Olarak yapılması’’ Yaklaşım Dergisi, Temmuz 2019 (319)
YAVUZ, MUSTAFA: ‘’Anonim şirketlerde Sermayenin Üçte İkisinin Zarar sebebeiyle Karşılıksız Kalması’’ Nisan 2017 (343)
[1] : GİB 01.05.2012 tarih ve 11 sayılı. [2] Hayrettin Erdem: ‘’Zararlar nedeniyle Sermaye Kaybı ve Azaltımının TTK ve Vergi kanunları Karşısındaki Durumu Üzerine Bir Çalışma’’ Yaklaşım Dergisi, Şubat 2018 (302) ve Mart 2018(303) .
ENGLISH
TECHNICAL BUNKRUPCY AND COMPENSATION OF SHARE CAPITAL
SHORTLY: If companies namely: Limited , sociati anonym and commandit there of share capital is divided into shares (apart from branches of similar foreign companies ) ; lost 2/3 of sum of share capital and legal reserves (equity) because of commercial losses , they should either compensate the losses or reduce the share capital to the balancing amount (after losses) , if it is more than minimum legal capital.) If non of the these alternatives are not applied , directors of companies are responsible and the company will bankrupt technically. Although this requirement is in the Commercial Law , it has some tax consequences.
RELEVENT ARTICLE: TURKISH COMMERCIAL LAW (TTK) ARTICLE 376
RELAVENT COMMUNIQUE: The communique clarifies application of Article 376 of TTK dated 15.09.2018 (amended ın 20.12.2020)
IN DETAILS:
1-WHİCH EQUİTY: In the calculation of balancing equity, accumulated losses and share capital plus legal reserves in the last annual balance sheet, should be considered. Also, extraordinary reserves, voluntary reserves, retained earnings, renewal founds, positive difference arising from valuation of share capital as apart of equity can be considered for compensating the losses. (In the computation of the losses, 100% of foreign exchange loss until end of 2022 and 50% of depreciation, labor cost and rental expenses for the years 2020 and 2021 will not be considered). These items can be exposted in memo account at the balance sheets.
2- PROPOSSED ACTIONS TO PREVENT THE TECHNİCAL BUNKRUPCY: General shareholders meeting of the companies in such financial difficulties should apply to one of the below alternatives:
a) REDUCING SHARE CAPITAL DOWN TO THE BALANCING AMOUNT
Reduction of share capital by the losses.
The reduced capital cannot be less than minimum capital*.
This can be applied only if the balancing share capital after deduction of losses is more than the minimum capital.
b)TO SET UP A CAPITAL COMPENSATION FUND.
Setting up a compensation fund to keep 50% of equity (share capital plus legal reserves)
For this purpose, shareholders should contribute cash to the company (or in our opinion: they waive from their receivables (if any) from the company)
c) CAPITAL INCREASE
In the case of partially or totally lost of share capital, under the below conditions, the capital increase is allowed.
i) Reducing and increasing share capital simultaneously.
The share capital is reduced by the losses and is increased up to the required amount simultaneously.
ii) The new share capital cannot be less than the minimum capital*.
iii) New capital should be big enough to keep 50% of the share capital plus legal reserves.
d) Direct capital increase.
The registered share capital may be increased.
Requiremets:
i) 50% of share capital to be used, should be paid in advance.
ii) The new capital should be more than 50% of share capital plus legal reserves.
e) The share capital may be increased and reduced simultaneously.
The share capital should be increased and reduced simultaneously.
Requiremets:
i)100% of the share capital to be used for increase should be paid in advance.
ii) The new share capital should keep 50%of share capital and legal reserves.
iii) Again, the reduced capital cannot be less than the minimum capital*.
f) MERGER
the company can merge with another company.
Requiremet:
It should be proved that mergering company has enough free equity to compensate the losses of the merged company by a report prepared by certified tax advisors (namely: YMM, SMMM)
2-TAX CONSECUENCIES OF COMPENSATION OF SHARE CAPITAL: Still it is not clear whether the fund conrobuted by shareholders for compensation is subject to Corporation tax or not. In our opinion, it cannot be subject to; by taking: the compensation is a legal requirement and taxation principal into consideration, stating taxable income is positive difference between yearend equity and begining of year equity, plus draws by shareholders, minus contribution of shareholders. In the opinion of MOF: since there is no exemption such funds in the regulations, and it is not one of deductible expenses according to regulations, it is taxable.
3-RECORD OF SHARE CAPITAL COMPENSATION FUNDS İNTO LEGAL BOOKS’: It may be recorded in ‘’ ‘’share compensation fund’’ account in the passive under the equity account. Alternatively, it can be directly deducting from the losses. But it cannot be distributed.
4-TAX CONSEQUENCIES OF REDUCTION OF SHARE CAPITAL: If it is decided that the share capital will be reduced , the part of share capital reduced may be subject to Corporation tax if it includes some tax exempt funds previously capitalized namely – positive differences arising from inflationary adjustment, tax exempt income arising from the sale of shares and properties (if the 5 years period has not been expired yet) ,fund arising from revaluation of fix assets, tax exempt R&D expenses … 5-TAX DEDUCTİBİLİTY OF THE LOSSES CLOSED BY WAYS OF FUNDS OR REDUCTION OF SHARE CAPITAL.
In this case, the tax losses still can be deducted from taxable income in 5 years although it will disappear in the balance sheets.
ÖZELGELER: GİB 01.05.2012 tarih ve 11 sayılı.
DİĞER KAYNAKLAR:
ALTAŞ, SONER;’’mali durumu Bozulan Anonim Şirketlerde Sermayenin Tamamlanması’’Vergi Sorunları dergisi Ağustos 2015 (323)
ARSLAN, ÖZKAN; ‘’Anonim Şirketlerde Esas Sermayenin Azaltımı’’Yaklaşım Dergisi Kasım 2020 (335)
ÇOŞKUN,OKAN; ‘’Teknik İflasla İlgili Yeni TTK Tebliğinin Zarar Telafi Fonu Eleştirilerine Etkisi’’, Vergi Dünyası Kasım 2018.
ERDEM, HAYRETTİN;’’Zararlar Nedeniyle Sermaye Kaybı ve Azaltımının TTK ve Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu Üzerine Bir Çalışma’’, Yaklaşım Dergisi Şubat 2018 (302),Mart 2018 (303)
SATICI, ÖZDEM;’’Limited Şirketlerde Sermayenin Kaybı’’, Yaklaşım Dergisi Ağustos 2019 (320)
ÜNLÜ, UFUK; ‘’Anonim Şirketlerde Sermaye Kaybı ve Azaltımının Eş zamanlı Olarak yapılması’’ Yaklaşım Dergisi, Temmuz 2019 (319)
YAVUZ, MUSTAFA: ‘’Anonim şirketlerde Sermayenin Üçte İkisinin Zarar sebebeiyle Karşılıksız Kalması’’ Nisan 2017 (343)
ÖZELGELER: GİB 01.05.2012 tarih ve 11 sayılı.
DİĞER KAYNAKLAR:
ALTAŞ, SONER;’’mali durumu Bozulan Anonim Şirketlerde Sermayenin Tamamlanması’’Vergi Sorunları dergisi Ağustos 2015 (323)
ARSLAN, ÖZKAN; ‘’Anonim Şirketlerde Esas Sermayenin Azaltımı’’Yaklaşım Dergisi Kasım 2020 (335)
ÇOŞKUN,OKAN; ‘’Teknik İflasla İlgili Yeni TTK Tebliğinin Zarar Telafi Fonu Eleştirilerine Etkisi’’, Vergi Dünyası Kasım 2018.
ERDEM, HAYRETTİN;’’Zararlar Nedeniyle Sermaye Kaybı ve Azaltımının TTK ve Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu Üzerine Bir Çalışma’’, Yaklaşım Dergisi Şubat 2018 (302),Mart 2018 (303)
SATICI, ÖZDEM;’’Limited Şirketlerde Sermayenin Kaybı’’, Yaklaşım Dergisi Ağustos 2019 (320)
ÜNLÜ, UFUK; ‘’Anonim Şirketlerde Sermaye Kaybı ve Azaltımının Eş zamanlı Olarak yapılması’’ Yaklaşım Dergisi, Temmuz 2019 (319)
YAVUZ, MUSTAFA: ‘’Anonim şirketlerde Sermayenin Üçte İkisinin Zarar sebebeiyle Karşılıksız Kalması’’ Nisan 2017 (343)
Comments