TRANSFER FİYATLANDIRMASI TRANSFER PRICING

Kazanç üzerinden vergisi ödenerek kar dağıtılması mümkünken; hiç vergi ödemeden ilişkili kişilerle yapılan mal teslimleri piyasa değerini altında bedel tahsil ederek ya da onlardan mal ya da hizmet alımlarında piyasa değerinin üzerinde bedel ödeyerek ‘’örtülü ‘’ kar dağıtmak da mümkündür. Bunu önlemek isteyen kanun koyucular, işletme bilimi kavramı olan ‘’transfer fiyatlandırması’’nı ödünç alarak bir vergi kontrol vasıtası olarak kullanmak istemişlerdir. İşletme bilimi, ilişkili kişiler arasındaki mal ve hizmet alım satımını ‘’transfer’’ ve bu transferde kullanılan fiyatlandırma yöntemini de, ‘’transfer fiyatlandırması’’(TF) olarak adlandırmıştır. Gerek işletme biliminde gerekse vergilendirmede yapılan çalışmaların sonucunda, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerde; üçüncü kişilerle yapılan işlemlerde hangi fiyatlandırma yöntemi ve hangi fiyat seviyesi kullanılıyorsa aynı yöntem ve fiyatın kullanılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu sonuç vergi mevzuatında:’’ İlişkili kişiler arasındaki alım/ satımlarda uygulanan fiyat emsalinden ( piyasadakinden) farklı olursa, aradaki fark ‘’TF’’ yoluyla örtülü dağıtılan kazanç kabul edilir’’ ifadesiyle hükme bağlanmıştır. TF, çok uluslu şirketlerce, karın düşük vergi yükü olan ülkelere aktarılması için kullanılabilmektedir .Bu nedenle bir çok ülke yönetimi bundan şikayetçi olup vergi incelemelerinin çoğu bu konuya odaklanmaktadır. Ayrıca, TF yönetimi elinde bulunduran büyük ortaklar tarafından küçük ortaklar aleyhine (şirketin içinin boşaltılması, karın örtülü aktarılması gibi) kullanılabildiğinden, (küçük ortakların korunması açısından) SPK mevzuatını da ilgilendirmektedir.

İLGİLİ MADDE: KVK Md.13; GVK Md. 41/5.

KARARNAME:2007/12888 (27.11.2007) ; 2151(24.02.2020)

İLGİLİ TEBLİĞ: KVK Gn.Teb.: 1 (18.11.2007),2(22.04.2008),3( VE 4 (01.09.2020)

AÇIKLAMA:

1-İLİŞKİLİ KİŞİ?: Kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder. GV tabi ticari kazanç elde edenler için, teşebbüs sahibinin eşi, altsoy ve üstsoyu, üçüncü derece dahil yansoy dahil kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketler ve ,bu şirketlerin ortakları veya kontrolü altında bulundurduğu diğer şirketler.

2-KARŞILAŞTIRILABİLİRLİK ANALİZİ: İlişkisiz kişiler arasındaki işlemlerin, ilişkili kişiler arasındaki işlemlere emsal olabilmesi için, iki işlem arasındaki koşulların birbirine uyumlu olması eğer farklılıklar varsa bunların düzeltilmesinin mümkün olması gerekmektedir. Bu şartların uygun olup olmadığı karşılaştırılabilirlik analiziyle yapılır. Bunun için aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a)Mal ya da hizmetlerin nitelikleri,

b)İşlev analizi,(işin yapılması için kullanılan kaynaklar, alınan riskler…)

c) Ekonomik koşullar,(toptan-perakende , rekabet , vs…)

d) İş stratejileri.(yeni giriş, tutunma vs…)

3- ÖNERİLEN TF YÖNTEMLERİ: Mükellefler, ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelleri , aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit eder ve bunu belgelendirir:

a)Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Aralarında ilişki olmayan kişiler arasındaki işlemlerde oluşan (piyasa) fiyattır.

b)Maliyet artı yöntemi: Fiyatın, maliyet bedeline makul bir kar marjı eklenerek bulunan fiyattır.

c)Yeniden satış fiyatı yöntemi: İlişkili kişiden alınan mal ya da hizmetlerin ilişkili olmayan kişilere satılması halinde, ilişkisiz kişiye satış fiyatından makul bir kar oranının düşülmesi suretiyle bulunan fiyat ilişkili kişiden yapılan alım fiyatının belirlenmesinde kullanılır.

d ) İşlemsel kar yöntemi: Emsallere uygun fiyat veya bedelin tespitinde ilişkisiz kişiler arasındaki işlemden doğan karı esas alan’’ kar bölüşüm ‘’yöntemi ve ‘’işleme dayalı net kar marjı’’ yöntemlerini ifade eder.

e)İşlemin niteliğine göre yukarıdaki yöntemlerin uygulanamaması halinde, mükelleflerce belirlenecek en uygun yöntem:

4-BELGELENDİRME: Mükellefler, ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlerde uyguladıkları fiyatlandırma yönteminin işlemin niteliğine uygun olduğunu belgelendirmek zorundadırlar. Belgelendirme zorunluluğunu hiç ya da zamanında yerine getirmezler ya da belirledikleri fiyatın emsallere uygunluk ilkesine uygun olduğunu ispatlayamazlar ise, Vergi İdaresi gerekli incelemeyi yaparak emsallere uygunluk ilkesine göre belirledikleri fiyat üzerinden cezalı tarhiyat yapma yetkisine sahiptir.

Bu belgelendirme, mükellef tarafından hazırlanacak aşağıdaki yıllık raporlarla yerine getirilecektir:

a) Genel rapor: Çok uluslu şirketler grubuna bağlı ve bir önceki dönem aktif toplamı ve net satışlar toplamının her ikisi de 500 TL yi gecen mükelleflerce düzenlenecektir. Bu raporda, grup hakkında genel bilgilere yer verilecektir.

b) Yıllık transfer fiyatlandırması raporu: Büyük Mükellefler vergi dairesi mükellefleri hem yurt içi ve hem de yurt dışı ilişkili kişilerle olan işlemlerini, serbest bölgede faaliyet gösteren mükellefler yurt içi ilişkili kişilerle yaptıkları; diğer mükellefler sadece yurt dışı ve serbest bölgedeki ilişkili kişilerle yaptıkları işlemleri yıllık olarak hazırlayacakları raporla belgelendireceklerdir.

c) Ülke bazlı rapor: Konsolide grup geliri 750 milyon Avroyu aşan çok uluslu işletmelerin Türkiye’de yerleşik işletmelerince düzenlenecektir. Bu raporda, grubun faaliyet gösterdiği bütün ülkelerdeki işletmelerin mali durumları hakkında istenen bilgilere yer verilecektir.

5-YAPTIRIM:Vergi İdaresince yapılan incelemede, TF yoluyla örtülü kazanç dağıtıldığının saptanması halinde %100 oranında vergi kaybı cezası uygulanır. Eğer mükellefler, istenen belgeleri zamanında ve usulüne uygun olarak hazırlamaları ve sunmaları halinde bu ceza %50 olarak uygulanacaktır. Yurt içindeki işletmeler arasındaki işlemlerde (doğrudan ve dolaylı) bütün vergiler itibarıyla Hazine zararı aranacak, Hazine zararı olmaması halinde cezalı tarhiyat yapılamayacaktır.

6-PEŞİN FİYATLANDIRMA ANLAŞMASI: Mükellefler ilerde İdareyle herhangi bir anlaşmazlığa düşmemek için isterlerse Vergi İdaresine baş vurarak, ilişkili kişilerle olan işlemlerinde uygulayacakları fiyatlandırma yöntemini İdareyle beraber belirlenmesini isteyebilir. İdare ve mükellefçe beraber belirlenen yöntem bir yazılı anlaşmaya bağlanır. Bu anlaşma (5) yıl geçerli olacaktır. Sınır ötesi işlemlerde, sadece Türk vergi idaresiyle anlaşmış olmak, diğer ülke vergi idaresini bağlamayacağı için yeterli olmaya bilir, bu durumda diğer ülke idaresinin/idarelerinin de katılımı ile iki ya da çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşması yapılması daha güvenli olacaktır.

7-OECD TF KILAVUZU VE BEPS:OECD hemen bütün ülkeleri ilgilendiren TF konusunda vergi idareleri, akademisyenler ve vergi mükelleflerinin de katılımıyla , çok geniş çalışmalarda bulunmuş ve uygulanması gereken ilkeleri ve bunların nasıl yorumlanması gerektiği konularını kapsayan bir TF kılavuzu [1]yayınlamış ve zaman zaman bunu güncellemektedir. Çok uluslu şirketlerin vergi planlamalarından ve ülkeler arasındaki haksız vergi rekabetinden yakınan G20’lerin talimatıyla, OECD BEPS (Matrah aşındırılması ve karın aktarımı) adı verilen bir çalışma yürütmüş ve G20’lerce de onaylanan ve 15 kalemde toplanan ilkeleri belirlemiştir. Bu ilkelerin en önemlileri ülke idareleri arasında bilgi alışverişini kolaylaştırıcı ve haksız vergi rekabeti yaratan ülkelere ve aşırı vergi planlamasına baş vuran çok uluslu şirketler grubuna karşı alınacak tedbirlerle ilgili olanlardır. Bunu sağlamak için çok taraflı bir vergi anlaşması hazırlanmış ve ülkelerin onayına sunulmuştur.

8-UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR:

a) Karşılaştırılabilir emsal bulmakta zorluklar bulunmaktadır. Her türlü emsal, idare tarafından eleştirilme riskiyle karşı karşıyadır. Özellikle, ticari sır nedeniyle gizli olan emsallere idare daha kolay erişebileceği (gizli emsal) için silahların eşitsizliği söz konusudur. Peşin fiyatlandırma anlaşmasından başka güvenli bir liman yoktur.

b) Peşin fiyatlandırma anlaşması görüşmeleri ve imzalanması oldukça zahmetli ve zaman alıcıdır. Hele iki taraflı anlaşma, çok daha uzun süre alacaktır. Anlaşma imzalanan kadar ilişkili kişilerle olan işlemler başlamak ya da sürdürülmek zorundaysa, imzalanana kadar idarece onaylanmamış fiyatlandırma yöntemi kullanılmış olacaktır. Mükellefler, anlaşmanın daha önceki dönemlerine uygulanmasını talep edebilirler bu durumda, geçmiş dönemin eksik vergileri pişmanlıkla ödenir, daha fazla ödeme varsa iade edilmemektedir.

KAYNAKLAR:

-KOYUNCU,AHMET: ‘’ Transfer Fiyatlandırmasında Doğru Emsale Ulaşma Sorunu ve Emsal Aralığı Kullanımı Yurt Dışı Karşılaştırılabilirlik İle Birlikte Türkiye Uygulaması,Sorunlar Ve Çözüm Yolları’’Vergi Dünyası Ocal 2017.

-UYANIK, NAMIK KEMAL : ‘’Özel Bölüm :Transfer Fiyatlandırması,Şubat 2012.

- UYANIK, NAMIK KEMAL:Fonksiyonel ve Karşılaştırılabilirlik Analizinin En Uygun Transfer Fiyatlandırması Metodunun seçimine Etkisi

- ÖCAL,ERDOĞAN. ‘’Transfer Fiyatlandırması ve İkincil Düzeltme’’ Vergi Dünyası Temmuz 2012.

- ÖCAL,ERDOĞAN: ‘’Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı’’ Yaklaşım DergisiMart 2008(183)

- ÖCAL,ERDOĞAN ‘’Transfer Fiyatlandırılmasında Yöntemlerin Uygulanmasında Fiyat,Brrüt ve Net Kar Marjı ve Kar Kavramları’’ Yaklaşım Dergisi Ekim 2012 (291)

-YAZAR,FEYYAZ: ‘’Transfer Fiyatlandırmasında Karşılaştırılabilirlik Analizinin Önemi ve Uygulaması’’ Vergi Dünyası Haziran 2009.

-GÜZELDAL,ÖMER:’’Transfer Fiyatlandırmasında Uygulanacak Yöntemler’’ Vergi Dünyası Ocak 2008.

- ÖCAL,ERDOĞAN:’’Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü kazanç dağıtımı’’:Yaklaşım Dergisi Şubat 2011 (218)

- ÖZGENÇ, A. SELÇUK: ‘’Transfer Fiyatlandırmasında Yabancı Emsal’’ Vergi Sorunları Dergisi Ağustos 2016 (328)

-KOLOTOĞLU, OLÇAY:’’Transfer Fiyatlandırmasında Gizli Emsal’’ Vergi Sorunları Dergisi. Ekim 2012 (291)

[1] Bu kılavuz Türkçe’ye de çevrilmiştir.

IN ENGLISH

TRANSFER PRICING

Normally, it is possible to distribute profit after paying necessary taxes, however also possible to distribute profit without paying taxes via paying more than market price for purchases from related parties or collecting less for sells to related parties. For prevention of second possibility, the lawmakers presented ‘transfer pricing’ as a vehicle, which is taken from the discipline of business administration. The discipline of business administration calls buy-sell transactions between the related parties as ‘transfer’ and the pricing methods applied for those transactions as ‘transfer pricing (TP) ’.. The works in business administration and taxation reached to the principal stipulating that price on transactions between related parties should be on arms’ length basis which is expected to be applied for transactions between unrelated parties. In tax regulations, violation of this rule is called ‘hidden profit distribution. TP can be used by multinational companies for shifting profit from high tax countries to lower tax countries unfairly. The most tax administrations complaint about such unfair transactions causing treasury losses for their countries, consequently, focuses on TP during design of tax audit strategy.Furthermore, since TP can be used by major partners against minority partners via shifting profits to their personal account illegally and unfairly; is under the scope of Capital Market Board as well.

RELAVENT ARTİCLE: KVK Md (Corporation Tax Law, Article) .13; GVK Md. (Income Tax Law, Article) 41/5.

DECREE: 2007/12888 (27.11.2007); 2151(24.02.2020)

RELAVENT COMMUNIQUE: KVK Gn.Teb.: 1 (18.11.2007),2(22.04.2008),3( VE 4 (01.09.2020)

IN DETAİLS:

1-RELATED PARTY?: It means that own shareholders of a company , real person is related with companies or their shareholders, or real or legal persons directly or indirectly related with the company in the means of management, control or capital.

2-COMPARABILITY ANALYSIS: Transactions between uncontrolled parties can be comparable for transactions between related parties if both transactions have same or similar, or differences (if any) can be adjustable. Existence of comparability is investigated in comparability analysis. In a comparability analysis, the below points should be taken into consideration:

a) Features of goods and services,

b) Functional analysis,(resources used and risks taken…)

c) Economic conditions, (whole sale-retail, competition…etc.)

d) Business strategies.(newly penetration, holding in the market, etc.…)

3- METHODS PROPOSSED: Taxpayers should choose and use below pricing methods for their related party transactions in conformity with substance and conditions of such transactions:

a) Comparable uncontrolled price: Price settled on transactions between unrelated parties,

b) Cost plus :Price settled by adding an reasonable mark up to cost,

c) Resale mines: In the case of resale of goods purchased from related parties, to unrelated parties, price for the purchase of goods, can be determined by deduction of a reasonable margin from the sale price

d) Transactional gross margin method : In the determination of arms’ length price, it is a method taking profit arising from transactions on between unrelated parties into consideration and covering ‘profit split’ and ‘transactional net margin’ applications

e) In the case of none of the above methods are suitable for the features and substance of the transactions, the taxpayer may choose most convenient method and should have documents to prove it.

4-DOCUMENTATION: Taxpayers should prepare documents to prove that the pricing method is suitable for the substance of the transactions If they violet this obligation, tax authority will free to investigate and to assess tax and penalty on difference (if any) between the price determined by them and price already applied by the taxpayer.

Documentation liability is fulfilled by submission of annual reports. :

a) General report: Taxpayers which are members of Multy national corporations (MNC) and prior year’s total net actives and net sales exceed million TL 500; will be liable to prepare the report. The report will cover general information about the MNC.

b) Annual TP report: The taxpayers which are taxpayer of Large Taxpayers Tax Office, are liable to report their transactions with related parties in Turkey and abroad. Taxpayers in Free Trade Zones (FTZ) , should report the transactions only with related parties in Turkey. The rest of the taxpayers should report transactions only with related parties abroad and in FTZ. .

c) Country by country report: This report is prepared by a resident taxpayer who is a member of a MNC having more than consolidated group income of million Euro 750. This report includes information about fiscal position of all companies of MNC located all over the World

5-ENFORCEMENT: If the tax authorities find that the taxpayer has distributed hidden profit via TP, principal tax and 100% tax penalty will be applied. If taxpayers fulfill documentation (reporting) requirement, this penalty will be reduced to 50%. If both related parties are located in Turkey, the tax and penalty cannot be applied provided that no tax loss in the means of direct and indirect taxes for Turkish Treasury. .

6-ADVANCE PRICING AGREEMENT (APA): Taxpayers which don’t wish having a dispute with the tax authority can apply to the MOF to negotiate and define appropriate pricing method for their proposed related party transactions together. If parties reach to an agreement, they sign a written APA which will be in force for 5 years. This APA will be binding only for Turkish tax authority and the taxpayer; there will not be any protection against other countries’ tax authorities in their own tax regulations. So, it is recommended that APA should be negotiated and signed involvement of all relevant tax authorities if the related party transactions are in the nature of cross border.

7-OECD TP GUİDE-LİNE AND BEPS: OECD studied on TP in widely and determined the principals which should be applied. These principles with clarification and interpretation thereof were put together in a guide-line up dated when necessary. Tax authorities of Big20 countries applied to OECD to make a study to prevent the base erosion and profit shift (BEPS) causing income loss for their treasury .Upon this requirement OECD studied on the Project namely BEPS and determined 15 action points for the relevant tax authorities to prevent their income loss. These action points aim to ease information exchange between the authorities and cooperation. For this purpose, a multinational tax agreement is drafted and submitted to the countries for parliamentary approval.

8-PROBLEMS FACED IN PRACTICE:

a) It’s highly difficult to find a proper comparable. You cannot be sure that comparable chosen by you, will not be criticized by the authority. The taxpayers cannot reach to some comparable because of commercial secrecy, but the authority are titled to reach such comparable and can use it against taxpayers. In some countries, courts don’t accept usage of secret comparable against the taxpayers. Only safe harbor is APA.

b) APA negotiation and signature are burdensome and time consuming. Bilateral or multilateral APA’s may take longer time. If taxpayers have to start and continue related party transactions during the negotiation process, they have to use a comparable chosen by themselves prior the approval of the MOF, which is risky. However the taxpayers can ask the application of the comparable agreed on with the MOF, for prior years by paying compensation taxes with regret interest; but cannot get any refund from prior years.