KISACA: Vergilendirmenin taraflarından mümkün olduğu kadar fazla ve çabuk vergi toplamak isteyen Devletle mümkün olduğunca az ve geç ya da hiç vergi ödememek isteyen vergi mükelleflerinin çıkarları açıkça farklı olduğundan, aralarındaki anlaşmazlık kaçınılmaz olmaktadır .Bu anlaşmazlıkların çözümü için Türk vergi mevzuatı, biri idari diğeri hukuki çözüm yolu olmak üzere iki yol önermektedir. Anlaşmazlık süresince, vergi borcu üzerinden aylık gecikme faizi (2022 için aylık %2,5) işlemeye devam eder.
İLGİLİ MADDELER: VUK nu madde. 116-126 ve 112 ,İdari Yargı Usulü Kanunu madde 7
İLGİ TEBLİĞ: ‘’vergi hatalarını düzeltme işlemleri broşürü’’ Gelir İdaresi Başkanlığı, Ekim 2019.
AÇIKLAMA:
I-İDARİ ÇÖZÜM: Kanun koyucu, anlaşmazlıkların çözümünde hukuka baş vurulması esas olmakla beraber, bu mekanizmanın zaman alıcı ve maliyetli olması nedeniyle, bunun yanında idari çözüm yöntemini düzenlemiştir. Bunun için, başlıca iki araç oluşturulmuştur. Birincisi vergi hatalarının düzeltilmesi, ikincisi ise, uzlaşmadır.
A-Vergi hatalarının düzeltilmesi: Vergilendirme işlemlerinde hem idare ve hem de mükelleflerden kaynaklanan maddi hataların, yargıya gidilmeden öncelikle idarece düzeltilmesi amaçlanmıştır. Bu araç, her türlü vergi ihtilafının çözümü için kullanılamaz; sadece, işlemin detaylarına girmeden ilk bakışta anlaşılabilecek hatalar için kullanılabilir[1],[2]. Bu hatalar mevzuatta şu şekilde sayılmaktadır:
1-Vergilendirme hataları.
i) Mükellefin şahsında hata: asıl borçlu yerine başka birinden vergi istenmesi veya alınmasıdır.
ii) Mükellefiyette hata: Açık olarak vergiye tabi olmayan kişilerden vergi istenmesi veya alınmasıdır.
iii) Vergilendirme veya mükellefiyet döneminde hata: Vergilendirme döneminin yanlış gösterilmesi veya süre itibarıyla eksik veya fazla vergi hesaplanması.
2-Hesap hataları:
i)Matrah hataları: Vergilendirme ile ilgili belgelerde vergi matrahının eksik ya da fazla gösterilmesi ya da hesaplanmasıdır,
ii) Vergi miktarında hata: Oran ve tarifelerin, indirimlerin yanlış uygulanması ve hesaplanması,
iii)Mükerrer vergilendirme: aynı vergi ya da dönemde birden fazla vergi hesaplanması ya da alınmasıdır.
2-DÜZELTME NASIL YAPILACAK?:
Vergi hataları vergi idaresi ya da vergi mükellefleri tarafından ortaya çıkartılabilir. Mükellefler, vergi hatasını fark etmeleri halinde, ilgi vergi dairesine başvurup hatanın düzeltilmesini talep edebilirler. Vergi dairesi, talebi reddeder ya da 60 gün içinde bir cevap vermezse, mükellefler bir üst makam olarak Maliye Bakanlığına başvurabilirler. Bakanlıkta talebi reddeder ya da 60 gün sessiz kalırsa; mükellef idari yol sorunu çözmediği için 30 gün içerisinde vergi mahkemesine başvurabilir. Tekrar, vurgulamak isteriz ki; vergi yargısı, davayı kabul etmek için, olayın derinliğine inceleme ve yorumlamaya girmeden vergi hatasının açık olması gerektiğini arayacaktır. Çünkü, olağan vergi davası başvurusunun süresi, tebligatın alındığı tarihten itibaren 30 gündür ve vergilendirme hatasının düzeltilmesi yoluyla bu sürenin uzatılmasına izin verilmek istenmemektedir.
3-DÜZELTMEDE SÜRE:
Hataların düzeltilmesi ancak 5 yıl içinde yapılabilir(hatanın yapıldığı vergilendirme dönemini takip eden dönem başından itibaren hesaplanır. Örnek: 2022 dönemi içinde yapılan bir vergilendirme hatası, 2027 hesap döneminin sonuna kadar düzeltilebilir.) Ancak, bu sürenin son yılı içinde yapılan tarh ve tebliğler için bu zaman aşımı bir yıldan az olamaz.
B-UZLAŞMA YOLU:
Haklarında vergi ve/veya ceza (ve 6.800 (2022) TL yi aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları dahil) tarh ve tebliğ edilen mükellefler, eğer yargıya gitmeyi yararlı görmüyorlarsa, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idareye başvurarak, vergi ve/veya ceza da indirim yapılması halinde , dava yoluna gitmeden ödemede bulunacaklarını iletebilirler. Talep edilen miktara göre, yetkili idare makamı (vergi dairesi, bölge başkanlığı ya da Bakanlık gibi) değişmektedir.
Vergi daireleri(İstanbul) : 70.000 TL (büyük Mükellefler vergi dairesi. 3.500.000 TL)
Vergi Dairesi Başkanlığı(İstanbul) : 1.500.000. TL
Bu miktarı aşanlar miktarlar için bakanlığa başvurulacaktır.
ÖDEME SÜRESİ: Başvuru sonrası ilgili idare kendi iş yüküne göre mükellefi görüşmeye davet edecektir. Üzerinde anlaşılan miktar, 15 gün içinde ödenecektir. Uzlaşma sağlanamaz ise, mükellef 15 gün içinde dava açabilecektir. (Uzlaşılan vergi ve cezanın %75 i bu süre içinde ödenirse ceza miktarında %25 indirim yapılır)
II-YARGI YOLU:
Adına vergi ve/veya ceza tarh edilen mükellefler, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemesine dava açabilirler…Davayı kaybeden taraf, 30 gün ,içerisinde bir üst mahkemeye (bölge İdare Mahkemesine) dava açabilir. (9.000.-TL(2022) yi aşmayan davalar için vergi mahkemesi kararı kesindir, bir üst mahkemeye gidilemez). Bölge İdare Mahkemesi kararları, miktar 261.000.-TL(2022) yi aşmıyorsa kesindir. Bu miktarı aşan kararlar için 30 gün içinde Danışta’ya başvurulabilir.
1-YARGI KARARLARI ÜZERİNE ÖDEME.
Vergi mahkemesi kararının mükellef aleyhine olması halinde, vergi ve cezanın 30 gün içinde ödenmesi gerekir. Ödeme yapmak istemeyen mükellef , Bölge idare mahkemesinden yürütmeyi durdurma kararı alması gerekir. Böyle bir karar elde eden vergi mükellefi, Bölge İdare mahkemesi kararına kadar ödeme yapmaya bilir. Bu mahkeme kararının aleyhine olması halinde ödemeyi bir ay içinde yapması gerekir ya da Danıştay’dan (Vergi ve ceza 261.000 TL den fazla ise) yürütmeyi durdurma kararı alması gerekir. Danıştay , Bölge İdare Mahkemesinin kararını onaylarsa, karar kesindir. Onaylamaz ise, dava Bölge İdare mahkemesine geri döner, mahkeme Danıştay’ ın itirazını kabul ederse, sonuç kesinleşir. Mahkeme eski kararında ısrar ederse , kesin kararı Danıştay Dava daireleri Genel kurulu verir.
TAX DISPUTE RESOTION WAYS
IN SHORT: Since the interests of the State, which wants to collect taxes as much and as quickly as possible from the parties to taxation, and the taxpayers, who want to pay as little or no tax as possible, are clearly different, disagreement between them is inevitable. For the resolution of these disputes, the Turkish tax legislation proposes two ways, one administrative and the other legal solution. During the dispute, the monthly late interest on the tax debt continues to operate.
RELATED ARTICLES: VUK nu madde. 116-126 and 112, Code of Procedure of Administrative Jurisdiction, Law of the Council of State.
EXPLANATION:
I-ADMINISTRATIVE SOLUTIONS: Although it is essential to resort to law in the resolution of disputes, the legislator has also regulated the method of administrative resolution because this mechanism is time-consuming and costly. For this, two main tools have been created. The first is the correction of tax errors, and the second is reconciliation.
A-Correction of tax errors: It is aimed to correct the material errors arising from both the administration and the taxpayers in taxation procedures by the administration without going to court. This tool cannot be used to resolve all tax disputes; it can only be used for errors that can be understood at first glance without going into the details of the process. These errors are enumerated in the legislation as follows:
1-Taxation errors.
i) Error in the person of the taxpayer: it is the demand or receipt of taxes from someone else instead of the original debtor.
ii) Error in taxation: It is the request or receipt of taxes from persons who are not explicitly subject to tax.
iii) Error in the taxation or taxation period: Incorrect representation of the taxation period or calculation of incomplete or excess tax as of the period.
Account errors:
i) Base errors: It is the under- or over-showing or calculating the tax base in the documents related to taxation,
ii) Error in the amount of tax: Incorrect application and calculation of rates and tariffs, deductions,
iii) Duplicate taxation: the calculation or receipt of more than one tax in the same tax or period.
2-HOW WILL THE CORRECTION BE MADE?:
Tax errors can be discovered by the tax administration or taxpayers. If taxpayers notice the tax error, they can apply to the tax office of interest and request that the error be corrected. If the tax administration rejects the request or does not respond within 60 days, the taxpayer can apply to the Ministry of Finance as a higher authority. If the authority will rejects the request at the Ministry or remains silent for 60 days; The taxpayer can apply to the tax court within 30 days because the administrative solution does not solve the problem. Again, we would like to emphasize that; The tax jurisdiction will seek that in order to accept the case, the tax error must be clear without going into the in-depth examination and interpretation of the case. This is because the period of filing the ordinary tax suit is 30 days from the date of notice and it is not desirable to allow an extension of this period by correcting the taxation error.
IMPORTANT POINT: In case of an error in taxation following the notification of the notice of the supply and ex officio dates, the tax office may apply for correction within 30 days. After that, the above correction process will continue as it is. The important point here is that if the judiciary decides that there is no tax error in taxation, the judiciary refuses to hear the case, since the judiciary has not been contacted within the time limit (30 days from the date of receipt of the notification). Therefore, even if we consider that there is a tax error, it is recommended to file a lawsuit within 30 days from the date of notification for safe side.
3-TIME IN CORRECTION:
Correction of errors can only be made within 5 years (calculated from the beginning of the period following the taxation period in which the error was made). Example: A taxation error made within the 2022 period can be corrected by the end of the 2027 accounting period.) However, for the dates and notifications made within the last year of this period, this statute of limitations shall not be less than one year.
B-WAY OF RECONCILIATION:
Taxpayers who have been charged and notified of taxes and/or penalties (including irregularities and special irregularity penalties exceeding TL 6,800 (2022)) may, if they do not consider it useful to go to court, apply to the administration within 30 days from the date of notification and submit that they will make payments without going to court if the tax and/or penalty is reduced. According to the amount requested, the competent administrative authority (such as the tax office, regional presidency or Ministry) changes.
Tax Offices(Istanbul) : 70.000 TL (Large Taxpayers Tax Office. 3.500.000 TL)
Tax Office (İstanbul) : 1.500.000. TL
Those exceeding this amount will be applied to the ministry for the amounts.
PAYMENT PERIOD: After the application, the relevant administration will invite the taxpayer to the interview according to its own workload. The agreed amount will be paid within 15 days. If a settlement cannot be reached, the taxpayer will be able to file a lawsuit within 15 days. (If 75% of the agreed tax and penalty is paid within this period, a 25% reduction in the amount of the penalty is made)
II-JURISDICTION:
Taxpayers on whose behalf taxes and/or penalties are levied may file a lawsuit in the tax court within 30 days from the date of notification... The losing party may file a lawsuit in a higher court (regional Administrative Court) within 30 days. (For cases not exceeding 9.000.-TL (2022), the decision of the tax court is final, it cannot be taken to a higher court). The decisions of the Regional Administrative Court shall be final if the amount does not exceed 261.000.-TL (2022). Decisions exceeding this amount may be appealed to the Council of State within 30 days.
PAYMENT ON JUDICIAL DECISIONS.
If the tax court decision is against the taxpayer, the tax and penalty must be paid within 30 days. The taxpayer who does not want to make payments must obtain a stay of execution order from the District administrative court. the taxpayer who obtains such a decision is able to make payments until the decision of the Regional Administrative Court. If this court decision is against it, it must make the payment within one month or the Council of State (if the tax and penalty is more than 261,000 TL) must decide to stop the execution. If the Council of State approves the decision of the Regional Administrative Court, the decision is final. If it does not approve, the case returns to the Regional Administrative Court, and if the court accepts the objection of the Council of State, the result becomes final. If the court insists on its old decision, the final decision shall be made by the General Assembly of the Trial Chambers of the Council of State.
Kommentare